ગુજરાતી મૂળાક્ષર શીખવા તે પ્રથમ પગલું છે, જે બાળકો માટે થોડું અઘરું બની શકે છે, તેથી તમામ માતા-પિતા ઈન્ટરનેટ કે ગૂગલ પર મૂળાક્ષર, ગુજરાતી કક્કો હિન્દી અને અંગ્રેજી ભાષા સાથે (गुजराती कक्को, Gujarati Kakko or Alphabets, Gujarati Letters)” જેવા શબ્દો સર્ચ કરતા હોય છે. પણ આર્ટિકલ વાંચી તમે તમારા પ્રશ્નો નું નિરાકરણ આસાનીથી મેળવી શકો છો.
તો નમસ્કાર મિત્રો આપ સૌનું અમારા બ્લોગ Learn in Gujarati માં સ્વાગત છે. આજે આપણે બાળકો માટે એક બેઝિક ટોપિક વિષે વાત કરવા જય રહ્યા છીએ, આમ તો કક્કો ખુબ સરળ છે પણ શીખવાડવું ખુબ અઘરું બની જતું હોય છે. તો ચાલો આ આર્ટિકલ માં ગુજરાતી આલ્ફાબેટ શીખીએ સરળ અને મજેદાર રીતે.
અતયારે બધા જ ધોરણ માં ગુજરાતી ભાષા ફરજીયાત શીખવાડવામાં આવે છે. અને કોઈ પણ ભાષા શીખવા માટે તેના મૂળાક્ષર શીખવા પ્રથમ પગલું છે. જેમકે આપણે ઇંગલિશ માં પ્રથમ ABCD થી શરૂવાત કરીએ છીએ. આજ આપણે ગુજરાતી મૂળાક્ષર વિષે માહિતી મેળવશું અને તમને કોઈ પ્રશ્ન હોય તો તમે નીચે કોમેન્ટ કરી અને અમને જરૂર નિઃસંકોચ પૂછી શકો છો.
મૂળાક્ષર, ગુજરાતી કક્કો હિન્દી અને અંગ્રેજી ભાષા સાથે (गुजराती कक्को, Kakko, Gujarati Alphabets, Gujarati Letters)
કોઈ પણ ભાષા શીખવા માટે તમારે તે ભાષા ના મૂળાક્ષર ની માહિતી મેળવવી ખુબ જ જરૂરી છે. સૌ પ્રથમ તમે ગુજરાતી કક્કો કે મૂળાક્ષર શીખશો તો જ તમને ભાષા માં વધુ ખબર પડશે અને તમે ગુજરાતી ભાષા શીખી શકશો. ગુજરાતી કક્કો (Gujarati Kakko) કે મૂળાક્ષર મુખ્યત્વે બે વિભાગ માં વહેંચવામાં આવ્યા છે, જેમાં પ્રથમ ગુજરાતી સ્વર અને પછી વ્યંજન હોય છે.
કદાચ તમને ખબર હશે કે કોઈ પણ ભાષા માં સ્વર અને વ્યંજન અવાજ છે, તે અક્ષરો નથી. સ્વર એ મોટા અવાજો છે જે દરેક ઉચ્ચારના કેન્દ્રક બનાવે છે, અને વ્યંજન તેમને અલગ કરે છે. અ, આ, ઇ, ઈ વગેરે જેવા અક્ષરોનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે વ્યંજન જોડણી કરવા માટે થાય છે. અ અને ઓ અક્ષરો મુખ્યત્વે સ્વર જોડણી માટે વધુ વપરાય છે, અને ઇ, ઈ, એ જેવા અક્ષરોની જોડણી સ્વર અને વ્યંજન બંનેનું પ્રતિનિધિત્વ કરતી જોડણી તરીકે વપરાય છે.
ગુજરાતી કક્કા માં સ્વર સૂચિ (Vowels List in Gujarati Alphabets)
સ્વર, માનવીય ભાષા માં, આનું ઉચ્ચારણ કરતા અવાજ જેમાં ફેફસાંમાંથી હવાના પ્રવાહ મોંમાં પસાર થાય છે, જે એક પડઘો પડે તેવી રીતે કાર્ય કરે છે. જેમાં ઓછામાં ઓછા અવરોધ અને ઘર્ષણ વિના ઉત્પન્ન થાય છે, સ્વરનો અવાજ આવા કંપન વિના ઉચ્ચારણ થઇ શકે છે. આર્ટિક્યુલેટરી ફોનેટિક્સના દૃષ્ટિકોણથી, સ્વરને જીભ અને હોઠની સ્થિતિ અનુસાર વર્ગીકૃત કરવામાં આવે છે અને, કેટલીકવાર, નાક દ્વારા હવા મુક્ત થાય છે કે નહીં તે અનુસાર પણ વર્ગીકૃત કરવામાં આવે છે.
| No | ગુજરાતી સ્વર | Vowels In Hindi | English Pronunciation |
| 1 | અ (અવતાર) | अ | a |
| 2 | આ (આકાશ) | आ | a/aa |
| 3 | ઇ (ઇટ) | इ | i |
| 4 | ઈ (ઈંડુ) | ई | i |
| 5 | ઉ (ઉંદર) | उ | u |
| 6 | ઊ (ઊંટ) | ऊ | u |
| 7 | ઋ (ઋષિ) | ऋ | ru |
| 8 | એ (એકમ) | ए | ae |
| 9 | ઐ (ઐરાવત) | ऐ | ai |
| 10 | ઓ (ઑગસ્ટ) | ओ | o |
| 11 | ઔ (ઔરત) | औ | au |
| 12 | અં (અંબાર) | अं | am |
| 13 | અઃ | अः | aha |
ઉચ્ચ સ્વર જેમકે મદદનીશ જેવા શબ્દ ઉચ્ચારણ કરતા મોંની ઉપ્પર તરફ જીભ વડે ઉચ્ચારવામાં આવે છે. જયારે નીચા સ્વર જેમ કે પિતા બોલતા જીભ સાથે ઉત્પન્ન થાય છે જે ઉચ્ચારણ માં નીચું હોય છે અને મોં ઉચ્ચારણ કરતા કરતાં થોડું પહોળું થાય છે. અને મધ્ય સ્વરો ના ઉચ્ચારણ કરતા મોં ની ઉપ્પર અને નીચી સપાટી વચ્ચે જીભની સ્થિતિ હોય છે.
મધ્યમ અને નીચા સ્વરને પણ આગળ થી પાછળ પરિમાણ અનુસાર વર્ગીકૃત કરવામાં આવેલા છે. જયારે આગળનો સ્વર ઉચ્ચારવામાં આવે ત્યારે જીભના ઉચ્ચ ભાગને મોંમાં આગળ ધકેલી દેવામાં આવે છે અને કંઈક કંપન વાળા હોય છે. જયારે પાછળના સ્વર ઉછરતા જીભના પાછલા ભાગ સાથે ધ્વનિ ઉત્પન્ન થાય છે.
ગુજરાતી કક્કા માં વ્યંજન (Consonants List in Gujarati Alphabets)
ગુજરાતી કક્કો કે મૂળાક્ષર (Gujarati Letters) માં વ્યંજન એ ખુબ મહત્વ નું પાસું છે. સરળ ભાષા માં કહીયે તો વ્યંજન મુખ્યત્વે સ્વર સાથે જોડાઈને બનેલા હોય છે. જેમકે સામાન્ય રીતે ક વ્યંજન ની સંધિ છુટ્ટી પાડીયે તો તેમાં ક્+અ બંને જોડાયેલા હોય તેવું તમને લાગશે, જો તમે ક વ્યંજન નું ઉચ્ચારણ કરશો ત્યારે અંત માં તમને અ આવતો હોય તેવો પ્રતીતિ થશે.
અહીં તમને ગુજરાતી ભાષા માં બધા સ્વર નું એક લિસ્ટ આપેલું છે જે હિન્દી અને અંગ્રેજી ભાષાના ઉચ્ચારણ સાથે છે. આથી તમને ત્રણ ભાષા ના ઉચ્ચારણ ની માહિતી મળશે. તમે ગુજરાતી મૂળાક્ષર ના વ્યંજન ની સાંઠી છુટ્ટી પાડશો તો તમને બધા માં એક સ્વર છુપાયેલો જરૂર જોવા મળશે.
| No | ગુજરાતી વ્યંજન | Consonants In Hindi | English Pronunciation |
| 1 | ક (કમળ) | क | ka |
| 2 | ખ (ખટારો) | ख | kha |
| 3 | ગ (ગુલાબ) | ग | ga |
| 4 | ઘ (ઘર) | घ | gha |
| 5 | ચ (ચકલી) | च | cha |
| 6 | છ (છત્રી) | छ | chha |
| 7 | જ (જમરૂખ) | ज | ja |
| 8 | ઝ (ઝરણું) | झ | jha |
| 9 | ટ (ટમેટું) | ट | ta |
| 10 | ઠ (ઠળિયો) | ठ | tha |
| 11 | ડ (ડમરુ) | ड | da |
| 12 | ઢ (ઢગલો) | ढ | dha |
| 13 | ણ (બાણ) | ण | ana |
| 14 | ત (તલવાર) | त | ta |
| 15 | થ (થડ) | थ | tha |
| 16 | દ (દર) | द | da |
| 17 | ધ (ધજા) | ध | dha |
| 18 | ન (નગારું) | न | n |
| 19 | પ (પલંગ) | प | pa |
| 20 | ફ (ફાનસ) | फ | fa |
| 21 | બ (બસ) | ब | ba |
| 22 | ભ (ભમરો) | भ | bha |
| 23 | મ (મકાન) | म | ma |
| 24 | ય (યજ્ઞ) | य | ya |
| 25 | ર (રથ) | र | ra |
| 26 | લ (લસણ) | ल | la |
| 27 | વ (વટાણા) | व | va |
| 28 | શ (શરબત) | श | sha |
| 29 | સ (સફરજન) | स | sa |
| 30 | ષ (ષટ્કોણ) | ष | sha |
| 31 | હ (હરણ) | ह | ha |
| 32 | ળ (હળ) | अल | ala |
| 33 | ક્ષ (ક્ષતિ) | क्ष | ksha |
| 34 | જ્ઞ (જ્ઞાતિ) | ग्न | gna |
ગુજરાતી ભાષા સ્વર અને વ્યંજનના વિવિધ સંયોજનો દ્વારા બનાવવામાં આવી છે. આપણી લેખિત ભાષામાં આપણે મૂળાક્ષરોના અક્ષરોનો સંદર્ભ આપીએ છીએ કે તેઓ કયા પ્રકારનો અવાજ રજૂ કરે છે તેના આધારે વ્યંજન અથવા સ્વર અક્ષરોનું વર્ગીકરણ થાય છે. સ્વર નો અવાજ હવાને મુક્તપણે પ્રવાહિત કરવા દે છે, જેનાથી નોંધપાત્ર રીતે અવાજ બહાર આવે છે, જ્યારે વ્યંજનના અવાજો હવાના પ્રવાહને મર્યાદિત કરીને ઉત્પન્ન થાય છે.
સ્વર અવાજ સામાન્ય રીતે અવાજની ગુણવત્તાના આધારે બે મુખ્ય કેટેગરીમાં વિભાજિત થાય છે એ તમે આગળ જોયું. આ સ્વર સિવાય ના બાકીના બધા ગુજરાતી મૂળાક્ષર વ્યંજન તરીકે ઓળખાય છે. હવે ગુજરાતી ભાષાના બધા અક્ષરો માં ઓછામાં ઓછો એક સ્વર ફરજીયાત હોય છે. સ્વર સાથે અડધો અક્ષર મળીને એક અક્ષર બનતા હોવાથી તેને વ્યંજન કહેવામાં આવે છે, જયારે સ્વર સંપૂર્ણ એક અક્ષર છે.
જ્યારે કોઈ રીતે હવાના પ્રવાહને પ્રતિબંધિત કરવામાં આવે છે ત્યારે વ્યંજનના અવાજો ઉત્પન્ન થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે જોઈએ તો, વ્યંજન નું ઉચ્ચારણ કરતા જીભની સ્થિતિમાં પરિવર્તન થાય છે પરિણામે મો વધુ પહોળું થતું નથી. આનો અર્થ એ છે કે નીચેનું જડબુ નોંધપાત્ર રીતે નીચે આવતું નથી, જે સ્વરના અવાજોથી થતા મોં ની સ્થિતિ થી અલગ છે.
મૂળાક્ષરોના અક્ષરો જે સામાન્ય રીતે વ્યંજન ધ્વનિને રજૂ કરે છે તે જોઈએ તો ક, ખ, ગ, જ, સ, ર વગેરે છે, બધા વ્યંજન ની સૂચિ તમને નીચે જોવા મળશે.
1 to 10 ગુજરાતી અંક સૂચિ (Basic Gujarati Numbers)
અહીં તમને ગુજરાતી ભાષા ના અંક ની સૂચિ આપેલી છે જે હિન્દી અને અંગ્રેજી ભાષા ના અંક સાથે ની છે. જ્યાં તમને એક સાથે ત્રણ ભાષા ના અંક ની માહિતી મળશે, જો કે અત્યારે અંગ્રેજી ભાષા ના અંક નો ઉપીયોગ ભારત માં વધુ કરવામાં આવે છે.
ગુજરાતી કક્કો (Gujarati Letters), મૂળાક્ષર સાથે સાથે તમને અહીં ગુજરાતી અંક વિષે પણ થોડી માહિતી આપવામાં આવેલી છે જે તમારા માટે કદાચ ઉપીયોગઈ સાબિત થશે. અહીં તમને ગુજરાતી અંક અને તેના ઉચ્ચારણ સાથે હિન્દી અને ઇંગલિશ ભાષા ના પણ અંક નું લિસ્ટ આપેલું છે.
| Gujarati Number | Pronunciation | Hindi Number | English number |
| ૦ | શૂન્ય (sunya) | ० | 0 |
| ૧ | એક (ek) | १ | 1 |
| ૨ | બે (be) | २ | 2 |
| ૩ | ત્રણ (tran) | ३ | 3 |
| ૪ | ચાર (char) | ४ | 4 |
| ૫ | પાંચ (panch) | ५ | 5 |
| ૬ | છ (chha) | ६ | 6 |
| ૭ | સાત (sat) | ७ | 7 |
| ૮ | આઠ (aath) | ८ | 8 |
| ૯ | નવ (nav) | ९ | 9 |
| ૧૦ | દસ (das) | १० | 10 |
Useful Information About Gujarati Alphabets (ગુજરાતી મૂળાક્ષર કે કક્કો વિષે ઉપીયોગી માહિતી)
ગુજરાતી ભાષામાં કુલ 50 મૂળાક્ષરો છે, જે 16 સ્વરો અને 34 વ્યંજનોના વિવિધ સંયોજનો દ્વારા બનાવવામાં આવે છે. આપણે કોઈ પણ લેખિત ભાષામાં મૂળાક્ષરોના અક્ષરોને વ્યંજન અથવા સ્વર અક્ષરો તરીકે ઓળખીએ છીએ તેના આધારે ખબર પડે છે કે તેઓ કયા પ્રકારના ધ્વનિનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.
સામાન્ય ફરક ની વાત કરીયે તો સ્વર ધ્વનિ હવાને મુક્તપણે વહેવા દે છે, જેના કારણે હવા નોંધપાત્ર રીતે નીચે આવે છે, જ્યારે વ્યંજન અવાજો હવાના પ્રવાહને પ્રતિબંધિત કરીને ઉત્પન્ન થાય છે. અંગ્રજી ભાષાની વાત કરીએ તો ધ્વનિને સામાન્ય રીતે અવાજની ગુણવત્તાના આધારે બે મુખ્ય શ્રેણીઓમાં વિભાજિત થાય છે.
ટૂંકા સ્વર અવાજો, અવાજની ટૂંકી અવધિને કારણે. અવાજ વિકૃત થયા વિના પકડી શકાતો નથી. લાંબા સ્વર અવાજો, તેમના ઉચ્ચારની લંબાઈને કારણે. આ ઘણીવાર તેમના અવાજને વિકૃત કર્યા વિના પકડી શકાય છે. મૂળાક્ષરોના અક્ષરો જેને આપણે સામાન્ય રીતે સ્વર અક્ષરો તરીકે જોડીએ છીએ છે, જેને આપણે અ, આ અને બીજા ઘણા સ્વર તરીકે ઓળખીયે છીએ.
અક્ષરને કેટલીકવાર માનદ સ્વર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે કારણ કે તેનો ઉપયોગ અન્ય સ્વર અક્ષરોમાંથી એકને શબ્દોમાં બદલવા માટે થાય છે. ભાષાના તમામ શબ્દોમાં ઓછામાં ઓછો એક સ્વર હોય છે તેથી લેખિત સંસ્કરણમાં ઓછામાં ઓછો એક સ્વર અક્ષર હોવો જોઈએ.
વ્યંજન થી અવાજો ઉત્પાદિત થાય છે, જ્યારે હવાના પ્રવાહને અમુક રીતે પ્રતિબંધિત કરવામાં આવે છે, ઉદાહરણ તરીકે, જીભની સ્થિતિમાં ફેરફારને પરિણામે મોં પહોળું થતું નથી. આનો અર્થ એ છે કે જડબામાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થતો નથી, જે સ્વર અવાજોથી અલગ છે. મૂળાક્ષરોના અક્ષરો જે સામાન્ય રીતે વ્યંજન ધ્વનિનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. જેમ કે ક, ખ, ગ, ઘ અને બીજા અન્ય ઘણા વ્યંજન ગુજરાતી ભષામાં મોજુદ છે, જે તમે ઉપર જોયા.
ગુજરાતી કક્કો (Gujarati Alphabets, Gujarati Kakko PDF)
અહીં બ્લોગ માં પબ્લિશ થયેલા કોઈ પણ આર્ટિકલ ને તમે આસાની થી PDF માં કન્વર્ટ કરી શકો છો, જેથી તમે આ તમામ માહિતીઓફલાઈન વાંચી શકો અને તમારા મિત્રો સાથે શેર કરી શકો. આ પ્રક્રિયા સરળ બનાવવા તમારે Google Chrome બ્રાઉઝરનો ઉપયોગ કરવો પડશે. તે પછી નીચે આપેલા પગલાં અનુસરો.
- સૌ પ્રથમ જે પેજ ને PDF માં કન્વર્ટ કરવું છે, તેને વિઝીટ કરો.
- ત્યારબાદ Ctrl + P બટન એક સાથે પ્રેસ કરો અથવા જમણી બાજુ સૌથી આપેલા ત્રણ ડોટ પર ક્લિક કરો. ત્યાં તમને Print નો ઓપશન મળશે, તેના પર ક્લિક કરો.
- હવે તમારી સામે એક નવું પેજ ખુલશે. જેમાં સૌપ્રથમ Destination ઓપશનમાં Save as PDF સિલેક્ટ કરો.
- ત્યારબાદ સૌથી નીચે જમણી બાજુ Save બટન પર ક્લિક કરો અને પેજ ને PDF તરીકે સાચવો.
- બસ થઈ ગયું.
વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQ)
ગુજરાતી મૂળાક્ષર માં કેટલા સ્વર છે?
આપણી પ્રાદેશિક ભાષામાં કુલ 16 સ્વર છે.
ગુજરાતી મૂળાક્ષર માં કેટલા વ્યંજન છે?
આપણી પ્રાદેશિક ભાષામાં કુલ 34 વ્યંજન છે. જેની મદદ થી તમે શબ્દો બનાવો છો.
How to get Gujarati alphabet with English PDF?
In this article, you can get many alphabet related PDF for free. Those all PDF is made by us and non copyright material.
How to Gujarati alphabet typing in computer?
First of all, you have to install Gujarati font in to your computer and now you are ready to type Gujarati alphabets. You should use Shruti or Saral Gujarati font to learn Gujarati typing easily.
અસ્વીકરણ (Disclaimer)
બની શકે છે કે કોઈ પણ આર્ટિકલ લખતી વખતે અમારી ટિમ દ્વારા ટાયપિંગની ભૂલ થઇ હોય શકે, તે બદલ અમે માફી માંગીએ છીએ. અને આવી ભૂલ દેખાતા અમને ત્વરિત જાણ કરો, જેથી અમે જલ્દી થી સુધારી શકીએ. આ સિવાય બ્લોગ બાબતે કોઈ પણ સૂચન આપવા અમને જરૂર થી સંપર્ક (Contact us) કરો.
સારાંશ (Summary)
અમને આશા છે કે તમને “મૂળાક્ષર, ગુજરાતી કક્કો હિન્દી અને અંગ્રેજી ભાષા સાથે (गुजराती कक्को, Gujarati Kakko, Alphabets, Gujarati Letters)” આર્ટિકલ જરૂર થી ઉપયોગી લાગ્યો હશે. અહીં બાળકોને તમામ જરૂરી માહિતી પ્રાપ્ત થઈ હશે, જ્યારે માતા-પિતા ને તેમના બાળકોને શીખવવા માટે પણ તમામ જાણકરી મળી ગઈ હશે.
સાથે સાથે ત્વરિત અપડેટ મેળવવા માટે અમારા સોશિયલ મીડિયા હેન્ડલ્સ Facebook, Instagram, Pinterest and Sharechat અને YouTube પર જરૂરથી ફોલો કરો.