વર્ષાઋતુ નિબંધ | 3 Best Varsha Ritu Nibandh Gujarati

વર્ષાઋતુ નિબંધ (Varsha Ritu Nibandh in Gujarati) એ એક આવશ્યક નિબંધ વિષય છે જે વિદ્યાર્થીઓ માટે ધોરણ 3 થી 10 સુધી ઘણી વખત પૂછવામાં આવે છે. વર્ષાઋતુ એટલે વરસાદની ઋતુ, જે કુદરતને જીવંત બનાવે છે અને દરેક જીવ માટે નવી આશા લાવે છે. ખેડૂતો માટે આ ઋતુ ખાસ મહત્વ ધરાવે છે કારણ કે વરસાદ વિના ખેતી શક્ય નથી.

વર્ષાઋતુમાં ધીરે ધીરે ગરમી ઓછી થવા લાગે છે, ઠંડા પવનો વહેવા લાગે છે અને સમગ્ર પૃથ્વી લીલીછમ થઈ જાય છે. બાળકો વરસાદમાં રમવાનું ખૂબ પસંદ કરે છે, તો બીજી તરફ પશુપંખીઓ, વૃક્ષો અને વનસ્પતિઓ પણ આ ઋતુથી જીવંત બની જાય છે. આ નિબંધમાં આપણે વર્ષાઋતુના પ્રકૃતિ પરના લાભો, ખેતીમાં તેનું મહત્વ અને સામાન્ય જીવનમાં તેની અસર વિશે વિગતે માહિતી મેળવશું.

વર્ષાઋતુ નિબંધ ગુજરાતીમાં (Best 3 Varsha Ritu Nibandh Gujarati)

વર્ષા ઋતુ કે જેને અંગ્રેજીમાં Rainy Season પણ કહે છે, તે ભારતની મુખ્ય 4 ઋતુઓમાંની એક છે. સામાન્ય રીતે, આપણા દેશમાં વરસાદની મોસમ 15 જૂનથી 15 સપ્ટેમ્બર દરમિયાન શરુ થાય છે, જ્યારે દક્ષિણ પશ્ચિમ ભારત તરફ થી ચોમાસાના પવનો સમગ્ર દેશમાં પ્રવર્તે છે. આ સમયે, ઉત્તર પશ્ચિમ ભારતમાં ઉનાળાની ઋતુમાં હવાના નીચા દબાણનો વિસ્તાર વધુ તીવ્ર અને સ્થિર છે.

આ ઓછા દબાણને કારણે, દક્ષિણ પૂર્વીય વહેતા પવનો, જે દક્ષિણ ગોળાર્ધમાં મકર રાશિના વિષુવવૃત્તને પાર કરે છે, તે ભારત તરફ આકર્ષાય છે અને ભારતીય દ્વીપકલ્પથી બંગાળની ખાડી અને અરબી સમુદ્ર સુધી વહે છે. દરિયાઈ ભાગોમાંથી આવતા, ભેજથી ભરેલા પવનો અચાનક ભારતીય પરિભ્રમણને ઘેરી લે છે અને બે શાખાઓમાં વિભાજીત થઈ જાય છે.

જ્યારે દક્ષિણ-પશ્ચિમ ચોમાસાના પવનો પાર્થિવ ભાગોમાં પ્રવેશ કરે છે, ત્યારે તેઓ ગાજવીજ અને વીજળીના ચમકારા સાથે તીવ્ર વરસાદનું કારણ બનતા હોય છે. આ પ્રકારના પવનનું આગમન અને તેના કારણે થતા વરસાદને ચોમાસાનો વરસાદ કહેવામાં આવે છે.

ધોરણ 10 માટે 500 શબ્દોનો વર્ષાઋતુ નિબંધ (500 Word Long Varsha Ritu Essay)

ઉનાળો , વર્ષા, શરદ, હેમંત, શિશિર, પાનખર અને વસંત આમ ભારત માં દરેક ઋતુ ની પોતાની આગવી શૈલી હોય છે. ઉનાળાની કાળઝાળ ગરમી પછી, વર્ષાઋતુ દરેક જીવિત વસ્તુ ને નવું જીવન આપવા માટે આવે છે. કાળઝાળ ગરમીથી કરમાઈ ગયેલા વન્ય જીવનને માત્ર વરસાદની ઋતુ આવતા જ નવી તક મળે છે કે ફરી થી ખીલી શકે.

વરસાદના આગમનની સાથે જ ઉનાળામાં ભારે ઝાપટા પડતાં અચાનક વાતાવરણ ખુશનુમા બની જાય છે. પૃથ્વી પર હરિયાળી પાછી આવે છે કારણ કે તેણે ધરતી ને નવી લીલી ચાદરથી ઢાંકી દીધી છે. આ બે મહિના અષાઢ અને શ્રાવણ મુખ્યત્વે વરસાદી ઋતુના છે, પરંતુ તે પછી પણ ભારત માં થોડા મહિનાઓ સુધી વરસાદ પડે છે.

ચાર મહિના ના સમયગાળા સુધી આખા દેશમાં વરસાદ પડે છે, તેથી જ વરસાદના આ દિવસને ચાતુર્માસ પણ કહેવામાં આવે છે. ભારત દેશમાં તમામ જગ્યાએ એક જ સમયે આ ઋતુ શરૂ થતી નથી. જૂનની શરૂઆતમાં કેરળથી શરૂ કરીને, તે આગામી એક મહિના સુધી સમગ્ર દેશમાં થવાનું શરૂ થશે. ભારતમાં વરસાદનું ખૂબ મહત્વ છે. આપણા દેશની અર્થવ્યવસ્થા ચોમાસા પર એટલે કે વરસાદની મોસમ પર સંપૂર્ણપણે નિર્ભર છે.

વરસાદના આગમનને કારણે વાતાવરણ ફરી ખુશનુમા બની જાય છે. જો આપણે આપણા દેશની વાત કરીએ, તો ભારતમાં ચોમાસાને કારણે વરસાદ પડે છે, જે દેશના પશ્ચિમ કિનારેથી પસાર થાય છે અને પછી ઉત્તર પૂર્વ ના ભાગો તરફ જાય છે. હાલ પણ ભારતમાં 70 ટકાથી વધુ લોકો ખેતી અને કૃષિ સંબંધિત વ્યવસાય કરે છે. જે દેશની અર્થવ્યવસ્થાને મજબૂતી આપે છે. એટલે કે આપણા દેશની અર્થવ્યવસ્થા સંપૂર્ણપણે વરસાદની મોસમ પર નિર્ભર રહે છે.

તે માત્ર મનુષ્ય જ નહીં પરંતુ દેશના તમામ પશુ પક્ષીઓ, વૃક્ષો અને છોડનું જતન કરે છે. વરસાદ સાથે કુદરત નવું રૂપ ધારણ કરે છે. હિંદુ ધર્મમાં ભગવાન ઈન્દ્રને વર્ષાઋતુના દેવ માનવામાં આવે છે, તેથી જ વરસાદની ઋતુ શરૂ થતાં જ ઘણી જગ્યા એ ભગવાન ઈન્દ્રની પૂજા કરવામાં આવે છે. પ્રાચીન કાળથી લોકો વિવિધ રીતે વરસાદની મજા માણતા આવ્યા છે. જેમ કે, ગામડે ગામડે યુવક યુવતીઓ સાવનનાં ઝૂલાનો આનંદ માણતા જોવા મળે છે.

રક્ષાબંધન અને જન્માષ્ટમી જેવા તહેવારો ઉજવવામાં આવે છે. સતત પડી રહેલા વરસાદને કારણે દરેક નદી નાળાઓ ભરાઈ જાય છે, જે આવનારા ઘણા મહિનાઓ સુધી તમામ પ્રાણીઓની પાણીની જરૂરિયાત પૂર્ણ કરે છે. ખેતી માટે વરસાદની ઋતુની જેમ વરદાન સમાન છે.

વરસાદ પડતાં ખેડૂતો ખેતીમાં બિયારણ વાવે છે. સારો વરસાદ એટલે સારો પાક, જે આવતા વર્ષ સુધી દરેકની ખોરાકની ચિંતા દૂર કરે છે. ધરતી પર વરસતા વરસાદના ટીપાં કેવાં લાલ હતાં ચારે તરફ પાણીની ચાદર, પછી વરસાદની મોસમ આવી વરસાદના ટીપાં પડી રહ્યાં છે, કેટલો અવાજ જંગલમાં બધા મોર ખુશીથી નાચે છે.

મેઘધનુષ્ય ની વચ્ચે વાદળો કેટલા સુંદર દેખાય છે, જાણે અપ્સરાની આંખો કાજલની સુંદરતા વધારતી હોય. સૌ પ્રથમ, વરસાદની મોસમના આગમન સાથે, હવામાન ખુશનુમા બની જાય છે કારણ કે તે હવામાનમાંથી કાળ જાળ ગરમી ને દૂર કરે છે અને ઠંડકનો અહેસાસ આપે છે.

તમામ પ્રાણીઓ, પક્ષીઓ, છોડ અને માનવીની પાણીની જરૂરિયાતો વરસાદથી પૂરી થાય છે. વરસાદને કારણે તમામ જંગલી વનસ્પતિઓ પુનરજીવિત થાય છે અને તેના કારણે તેના નવા બીજ ફૂટે છે. વરસાદ વાતાવરણમાં સ્થિરતા લાવે છે અને વાયુ પ્રદુષણ પણ ઘટાડે છે. વરસાદ તમામ જીવોની ખોરાકની સમસ્યાને પૂર્ણ કરવામાં મદદ કરે છે.

300 શબ્દ નો ચોમાસું વિશે કે વર્ષાઋતુ નિબંધ (300 Word Varsha Ritu Nibandh in Gujarati)

પ્રસ્તાવના

ઉનાળા પછી, વર્ષાઋતુ વરસાદી ઋતુ શરૂ થઈ જાય છે. જ્યારે વરસાદ પડે છે ત્યારે આકાશ ગાઢ વાદળોથી ઢંકાઈ જાય છે. મુખ્યત્વે ભારત માં અષાઢ અને શ્રાવણ એમ બે મહિનાને વર્ષાઋતુ કહેવામાં આવે છે, જયારે સમગ્ર ભારત માં વરસાદ નું આગમન થાય છે.

વર્ષાઋતુનું આગમન

ભારત માં કુદરતે ઋતુઓના કર્મને એવી રીતે જાળવી રાખ્યા છે કે જ્યારે એક વિદાય લે છે ત્યારે બીજાનું આગમન ખૂબ જ સુખદ લાગે છે. ઉનાળાની કાળઝાળ ગરમીના કારણે આખી પૃથ્વી ગરમ થઈ જાય છે ત્યારે જાણે ધરતી બળી રહી હોય એવું લાગે છે, ત્યારે દરેક જીવો ગરમીના કારણે વ્યથા અનુભવે છે.

વાતાવરણ પવન થી ધૂળમય બની જાય છે, તરસ્યા જાનવરો દરેક ટીપાં માટે તડપતા હોય છે, ખેડૂતોની નજર આકાશ તરફ હોય છે અને આવી વિકટ પરિસ્થિતિમાં આકાશમાં વાદળો ઘૂમવા માંડે છે ત્યારે સૌના મન શાંતિથી ભરાઈ જાય છે. મનુષ્યો પશુ-પક્ષીઓ, વૃક્ષો, છોડ સૌ વર્ષાઋતુના આગમનથી ખુશખુશાલ બની જાય છે.

આકાશમાં કાળા અને સફેદ વાદળો વરસવા લાગે છે. ઝરમર ઝરમર વરસાદ શરૂ થાય છે. પૃથ્વી ધ્રૂજવા લાગે છે. ઉનાળાની ભીષણ તાપ ઝાંખા પડવા લાગે છે. ચકલા, મોર, ખેડૂત અને અન્ય પક્ષી આનંદથી નાચવા લાગે છે. વસંત ને ઋતુઓનો રાજા અને વર્ષાને ઋતુઓની રાણી કહેવામાં આવે છે. ઉનાળાના અંતમાં દક્ષિણ પશ્ચિમ ભારત તરફ થી ચોમાસાના પવનો ફૂંકાય છે.

આ બાષ્પીભવન કરતી હવાને કારણે ભારતના વિવિધ ભાગોમાં ભારે વરસાદ થાય છે. આ ઋતુ માં આકાશ મોટે ભાગે વાદળછાયું હોય છે. આકાશમાં ઘેરા વાદળો વારંવાર દેખાય છે. ઠંડો પવન ફૂંકાય છે. વીજળીના ચમકારા અને ગાજવીજ સાથે સતત વરસાદ પડે છે. શ્રાવણ મહિનામાં આવા સતત વરસાદને શ્રાવણ ધારા કહે છે, જેના કારણે ઘણા વિસ્તારોમાં તાપમાનમાં ધીમે ધીમે ઘટાડો જોવા મળતો હોય છે.

નિષ્કર્ષ

બધા કુવાઓ, તળાવો અને નહેરો પાણીથી ભરાઈ જાય છે. વરસાદની મોસમની શરૂઆત સાથે, પૃથ્વી ની સપાટીનો દેખાવ અને રંગ બદલાય છે. ખેતરમાં વરસાદી પાણી ભરાઈ જાય છે. આપણી આસપાસ ચારે બાજુ હરિયાળી છવાઈ જાય છે, જયારે લીલોતરી સૌંદર્યમાં સો ગણો વધારો કરે છે. એવું લાગે છે કે પૃથ્વીએ લીલા રંગની ચાદર ઓઢી છે. મેઘધનુષ સાત રંગોની હાજરી આકાશને શણગારે છે, તેની ક્ષણિક સુંદરતા જાહેર જીવનને મંત્રમુગ્ધ કરે છે. આકાશમાં કાળા વાદળો જોઈને મોર પાંખો ખોલીને નાચવા લાગે છે.

ટૂંકો વર્ષાઋતુ નિબંધ ગુજરાતીમાં (Short Varsha Ritu Essay Gujarati For Standard 3, 4, 5)

આપણો દેશ ખેતીપ્રધાન દેશ હોવાથી બધા વ્યક્તિ માટે વર્ષાઋતુ ખૂબ જ મહત્વની ઋતુ માનવામાં આવે છે. ભારત માં મોટાભાગના વિસ્તારોમાં ખેતી ચોમાસા પર આધારિત છે. હંમેશા થી ખેતી અને પશુપાલનનો મુખ્ય આધાર વરસાદ પર રહેલો છે. સાથે સાથે માનવ ,પશુ, પંખી અને વનસ્પતિ સૃષ્ટિ વરસાદને આભારી છે. વરસાદના આગમનથી જ પ્રકૃતિ સોળે કળાએ ખીલી ઊઠે છે એટલે જ વર્ષાઋતુને ઋતુઓની રાણી કહેવામાં આવે છે.

ચોમાસું શરૂ થતાં જ આકાશમાં કાળાં કાળાં વાદળો દેખાવા લાગે છે. સૂર્ય જાણે વાદળોની વચ્ચે સંતાકૂકડી રમતો હોય એવું લાગે છે. આવાં દૃશ્યો જોઈ સૌના મનમાં વરસાદના આગમનની આશા જાગે છે. જયારે પવનના સુસવાટા, વીજળીના ચમકારા અને વાદળોના ગડગડાટ સાથે મેઘરાજાની પધરામણી થાય છે. ક્યારેક ઝરમર ઝરમર ઝીણી ધારે વરસાદ વરસતો હોય તો વળી ક્યારેક ધોધમાર વરસાદ પડે છે.

ભીની માટીની મહેકથી વાતાવરણ મઘમઘી ઉઠે છે. મોર, બતક, હંસ જેવા પક્ષીઓ મેહુલાના સ્વાગતના ગીતો ટહુકા કરી કરીને સ્વાગત કરે છે. જયારે દેડકાઓ ડ્રાઉ, ડ્રાઉ ના અવાજથી વાતારવરણને અદભુત બનાવી દે છે, તો મોર રમણીય કળા કરીને નાચે છે. ખેડૂતો હરખઘેલા બનીને વરસાદનાં ગીતો ગાતા ખેતર તરફ જતા જોવા મળે છે. વરસાદમાં નાહવાની મજા તો જે વરસાદમાં નહાય એને જ સમજાય છે. બાળકોને વરસાદમાં છબછબિયાં કરવાની મજા પડી જાય છે.

10 લીટી નો નિબંધ (10 Line Essay)

• ઉનાળા પછી વરસાદની મોસમની શરૂઆત જુલાઈથી સપ્ટેમ્બર સુધી ચાલે છે.
• વરસાદની મોસમમાં આકાશમાં તેજસ્વી વાદળી વાદળો અને સાત રંગોથી ભરેલું મેઘધનુષ્ય દેખાય છે.
• ખેડૂત વર્ગ વરસાદની આતુરતાથી રાહ જુએ છે.
• વરસાદના કારણે ધૂળની ડમરીઓથી રાહત મળી છે.
• ચારે બાજુ વાતાવરણ હરિયાળું બની જાય છે.
• નદીઓ અને તળાવો પાણીથી ભરાઈ જાય છે જેના કારણે વાતાવરણમાં ઠંડી હવા વહેવા લાગે છે.
• આહલાદક વાતાવરણમાં પક્ષીઓનો કલરવ સંભળાય છે અને મોરના પીંછાઓ ફેલાય છે અને કિલકિલાટ કરવા લાગે છે.
• ભૂગર્ભ જળમાં ઘણો સુધારો થયો છે.
• લીલા ઘાસ બધા પ્રાણીઓને ખાવા માટે આવે છે.
• વરસાદની મોસમમાં તમામ ખેતરો પાકથી લહેરાવા લાગે છે.

વર્ષા ઋતુ વિશે ગીત

આવ રે વરસાદ,
ઢેબરીયો વરસાદ.
ઊની ઊની રોટલી ને કારેલાનું શાક.

Varsha Ritu Nibandh Gujarati PDF

તમને ઉપર ત્રણ સુંદર નિબંધ દેખાશે જો તમારે આ બધા નિબંધ PDF ફાઈલ માં જોતા હોય તો નીચે ના બટન પર કરો, જ્યાં તમારા માટે PDF ફાઈલ અપલોડ કરેલી છે. અન્ય રીતે જો તમે Google Chrome બ્રાઉઝર નો ઉપીયોગ કરી અને તમે જાતે જ આ article ને PDF માં કન્વર્ટ કરી શકો છો. તમને નીચે આ કામ કઈ રીતે કરવું તેના સરળ પગલાં આપેલા છે.

• વિકલ્પ અથવા 3 ડોટ પર ટેપ કરો, જે ઉપરના જમણા ખૂણે છે.
• તમે ચોક્કસ પૃષ્ઠ માટે PDF બનાવી શકો છો
• Ctrl + P દબાવો અથવા પ્રિન્ટ પર ક્લિક કરો
• ફાઇલ સેવ ડેસ્ટિનેશન સેટ કરો
• સેવ બટન પર ક્લિક કરો
• PDF તરીકે સાચવો
• થઈ ગયું!

વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQ)

સારાંશ (Summary)

આ લેખમાં આપણે વર્ષાઋતુ અંગે ધોરણ 3 થી 10 સુધીના વિદ્યાર્થીઓ માટે ઉપયોગી વિવિધ પ્રકારના નિબંધો જોયા. અહીં વર્ષાઋતુ નિબંધ (Varsha Ritu Nibandh Gujarati) વિષય પર ટૂંકા, મધ્યમ અને લાંબા નિબંધો આપેલા છે — જેમાં વરસાદનું કુદરતી મહત્વ, ખેતીમાં તેનો ફાળો અને સામાજિક જીવન પર તેનો અસરકારક પ્રભાવ સમજાવાયું છે.

ઉપરાંત, તમે PDF ડાઉનલોડ કરી શકો, જેને વિદ્યાર્થીઓ સરળતાથી શાળા માટેના હોમવર્ક અથવા પરીક્ષા માટે ઉપયોગ કરી શકે છે. વર્ષાઋતુ જેવી મહત્વની ઋતુ પર નિબંધ લખવા માટે આ લેખ સંપૂર્ણ માર્ગદર્શનરૂપ છે. આવા જ મજેદાર નિબંધ પ્રાપ્ત કરવા અમારા બ્લોગ learningujarati.com ની મુલાકાત લેતા રહો અને અમને Facebook, Instagram, Twitter and Sharechat પર ફોલો કરવાનું ના ભૂલશો.