બાળકોને ફળોના, પ્રાણીઓ, પક્ષીઓ જેવા ઉપયોગી નામ સાથે સાથે આપણી સંકૃતિમાં મહત્વપૂર્ણ એવા 18 પુરાણોના નામ ગુજરાતી ભાષામાં (18 Puranas Name in Gujarati) આવડવા પણ ખુબ જ જરૂરી છે. જેની માહિતી આપણે અહીં પ્રાપ્ત કરીશું.
આ વિષય મુખ્ય રૂપે આપણી હિન્દુ સંસ્કૃતિ સાથે જોડાયેલો છે, જેથી નાનપણથી જ બાળકોને થોડું સંસ્કૃતિ વિષે જ્ઞાન આપવું ખુબ જ જરૂરી છે. જેથી અહીં તેમને વેદ અને પૂરાં અંગે થોડી સામાન્ય માહિતી મળશે. સાથે સાથે ઘણી સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓ માં વેદ અને પુરાણ રિલેટેડ પ્રશ્નો પુછાતા હોય છે, જેથી આ માહિતી ઘણા વિદ્યાર્થીઓ માટે ખુબ ઉપયોગી બની જાતિ હોય છે.
હિન્દુ ધર્મના 18 પુરાણોના નામ ગુજરાતી અને અંગ્રેજી ભાષામાં (18 Puranas Name in Gujarati and English)
“પુરાણ” શબ્દ સંસ્કૃત શબ્દ “પુરા” પરથી આવ્યો છે, જેનો અર્થ પ્રાચીન અથવા જૂનો થાય છે. 18 મહાપુરાણોને તમામ પુરાણો ગ્રંથોમાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ ગણવામાં આવે છે અને શાસ્ત્રના કેન્દ્રના આધારે ત્રણ શ્રેણીઓમાં વિભાજિત કરવામાં આવે છે: સત્વ, રજસ અને તમસ. આ દરેક ગ્રંથોમાં અસંખ્ય શ્લોકો છે જે હિંદુ ધર્મના અનુયાયીઓને જીવનના વિવિધ પાસાઓ, બ્રહ્માંડ અને ધર્મ સમજવામાં મદદ કરે છે.
| No | Puranas Name in Gujarati | Puranas Name in English | કુલ શ્લોક (Verses) |
| 1 | બ્રહ્મ પુુરાણ | Brahmha Puran | 10,000 |
| 2 | પદ્મ પુરાણ | Padma Puran | 55,000 |
| 3 | વિષ્ણુ પુરાણ | Vishnu Puran | 63,000 |
| 4 | શિવ મહાપુરાણ | Shiv Mahapuran | 24,000 |
| 5 | શ્રીમદ ભાગવત મહાપુરાણ | Shirmd Bhagvat Mahapuran | 18,000 |
| 6 | નારદ મહાપુરાણ | Nard Mahapuran | 24,000 |
| 7 | માર્કન્ડેય મહાપુરાણ | Markandey Mahapuran | 9,000 |
| 8 | અગ્નિ મહાપુરાણ | Agni Mahapuran | 15,000 |
| 9 | ભવિષ્ય મહાપુરાણ | Bhavishya Mahapuran | 14,000 |
| 10 | બ્રહ્મવૈવર્ત મહાપુરાણ | Brahmavaivartya Mahapuran | 18,000 |
| 11 | લિંગ મહાપુરાણ | Ling Mahapuran | 11,100 |
| 12 | વરાહ મહાપુરાણ | Varah Mahapuran | 24,000 |
| 13 | સ્કંદ પુરાણ | Skand Puran | 81,100 |
| 14 | કૂર્મ મહાપુરાણ | Kurm Mahapuran | 17,000 |
| 15 | મત્સ્ય પુરાણ | Matsya Puran | 14,000 |
| 16 | ગરુડ પુરાણ | Garud Puran | 19,000 |
| 17 | મનુ મહાપુરાણ | Manu Mahapuran | 19,000 |
| 18 | મહાકાલિ પુરાણ | Mahakali Puran | 24,000 |
વિષ્ણુ પુરાણ
- આ પુરાણ ભગવાન વિષ્ણુ અને તેમના વિવિધ અવતાર પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.
- તે બ્રહ્માંડની રચના અને ધર્મના મહત્વના વિગતવાર અહેવાલો પ્રદાન કરે છે.
ભાગવત પુરાણ
- ભાગવત પુરાણ એ સૌથી આદરણીય ગ્રંથોમાંનું એક છે, ખાસ કરીને ભગવાન કૃષ્ણના ભક્તો માટે.
- તે કૃષ્ણના જીવનની વાર્તાઓ વર્ણવે છે અને ભક્તિ પ્રથાઓમાં વ્યાપકપણે ઉપયોગમાં લેવાય છે.
પદ્મ પુરાણ
- આ પુરાણનું નામ કમળ અથવા “પદ્મ” પરથી રાખવામાં આવ્યું છે અને તે ધાર્મિક વિધિઓ, ભૂગોળ અને હિન્દુ પવિત્ર સ્થળોના મહિમા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.
- તે રામાયણ અને વિવિધ નૈતિક સિદ્ધાંતોનું પણ વર્ણન કરે છે.
બ્રહ્મ પુરાણ
- આ પુરાણ સર્જક દેવ બ્રહ્મા પર કેન્દ્રિત છે અને ભૂગોળ, પવિત્ર યાત્રાધામો અને ભારતના સાંસ્કૃતિક વારસા વિશે માહિતી પ્રદાન કરે છે.
લિંગ પુરાણ
- લિંગ પુરાણ શિવલિંગ દ્વારા ભગવાન શિવ અને તેમના પ્રતીકવાદને સમર્પિત છે.
- તે શિવની પૂજા સાથે સંકળાયેલા ધાર્મિક વિધિઓ અને વિધિઓનું વર્ણન કરે છે.
નારદ પુરાણ
- આ પુરાણનું નામ નારદ ઋષિના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે અને તેમાં ભગવાન વિષ્ણુ અને અન્ય દેવતાઓની ભક્તિ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને પ્રાર્થના અને સ્તોત્રોનો સંગ્રહ છે.
ગરુડ પુરાણ
- ગરુડ પુરાણ મૃત્યુ પછી આત્માની યાત્રા, અંતિમ સંસ્કાર સંબંધિત ધાર્મિક વિધિઓ અને સ્વર્ગ, નરક અને મૃત્યુ પછીના જીવનના વિગતવાર વર્ણનની ચર્ચા કરે છે.
કુર્મ પુરાણ
- આ પુરાણ ભગવાન વિષ્ણુના કુર્મ (કાચબો) અવતારને પ્રકાશિત કરે છે અને ધાર્મિક ફરજો, તીર્થયાત્રાઓનું મહત્વ અને વિવિધ નૈતિક ઉપદેશોનું વર્ણન કરે છે.
વરાહ પુરાણ
- આ પુરાણ વિષ્ણુના વરાહ (સૂવર) અવતારને સમર્પિત છે.
- તે ધાર્મિક વિધિઓ, બ્રહ્માંડશાસ્ત્ર અને દેવી-દેવતાઓની વાર્તાઓની ચર્ચા કરે છે.
મત્સ્ય પુરાણ
- ભગવાન વિષ્ણુના મત્સ્ય (માછલી) અવતારને સમર્પિત, આ પુરાણ મહાન પૂરમાંથી પવિત્ર ગ્રંથોના બચાવની ચર્ચા કરે છે અને પૌરાણિક કથાઓ અને વંશાવળીની સમજ આપે છે.
વાયુ પુરાણ
- વાયુ પુરાણ વાયુ, પવન દેવતા પર કેન્દ્રિત છે અને ઋષિઓ અને રાજાઓની વંશાવળી તેમજ વૈદિક ધાર્મિક વિધિઓ અને ધર્મના મહત્વનું વર્ણન કરે છે.
અગ્નિ પુરાણ
- આ પુરાણ અગ્નિના દેવતા ભગવાન અગ્નિ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.
- તે ધાર્મિક વિધિઓ, કાયદાઓ અને જ્ઞાનની વિવિધ શાખાઓ, જેમાં દવા અને જ્યોતિષ શાસ્ત્રનો સમાવેશ થાય છે તેની વિગતો પૂરી પાડે છે.
બ્રહ્માંડ પુરાણ
- બ્રહ્માંડ પુરાણ બ્રહ્માંડની રચનાની ચર્ચા કરે છે, જેમાં ભવિષ્યના રાજા કલ્કીની પ્રખ્યાત વાર્તા સહિત સૌરમંડળ અને ભૂગોળની વિગતવાર માહિતી આપવામાં આવી છે.
બ્રહ્મવૈવર્ત પુરાણ
- આ પુરાણ ભગવાન કૃષ્ણ અને રાધાનો મહિમા કરે છે, તેમના દૈવી સંબંધની વિગતો આપે છે અને અન્ય દેવતાઓના જીવનની વાર્તાઓનો સમાવેશ કરે છે.
માર્કંડેય પુરાણ
- આ લખાણ દેવી દુર્ગા અને દેવી માહાત્મ્યના અહેવાલ માટે પ્રખ્યાત છે.
- તે દેવીની શક્તિ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે અને નવરાત્રી દરમિયાન વ્યાપકપણે વાંચવામાં આવે છે.
ભવિષ્ય પુરાણ
- ભવિષ્ય પુરાણ ભવિષ્યની ઘટનાઓ વિશેની આગાહીઓ અને રાજાઓ અને શાસકોના વર્ણનો માટે જાણીતું છે જેઓ ભવિષ્યના યુગમાં શાસન કરશે.
સ્કંદ પુરાણ
- તમામ પુરાણોમાં સૌથી લાંબુ, આ લખાણ ભગવાન શિવના પુત્ર સ્કંદ (કાર્તિકેય) પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે અને ધાર્મિક વિધિઓ, તહેવારો અને વિવિધ પવિત્ર સ્થળોનું વર્ણન કરે છે.
વામન પુરાણ
- વામન પુરાણ વિષ્ણુના વામન અવતાર વામનની આસપાસ કેન્દ્રિત છે અને તેમાં બ્રહ્માંડની રચના, રાજાઓ અને વિવિધ જાતિઓની ફરજો વિશેની વાર્તાઓનો સમાવેશ થાય છે.
વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQ)
પુરાણોનું શું મહત્વ છે?
પુરાણો ધાર્મિક વાર્તાઓ, ધાર્મિક વિધિઓ અને નૈતિક ઉપદેશો પર હિન્દૂ પ્રાચીન સંસ્કૃતિ ની ઝાંખી પ્રદાન કરે છે, જે હિન્દુઓને બ્રહ્માંડ અને તેમની આધ્યાત્મિક ફરજોને સમજવામાં મદદ કરે છે.
હિન્દુ સંસ્કૃતિમાં પુરાણો શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?
પુરાણો મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તે પૌરાણિક કથાઓ, વંશાવળી અને ધાર્મિક વિધિઓને સાચવે છે અને હિન્દુઓને તેમના ધાર્મિક અને નૈતિક જીવનમાં માર્ગદર્શન આપે છે.
સારાંશ (Summary)
18 પુરાણો અમૂલ્ય ગ્રંથો છે જે હિંદુ બ્રહ્માંડશાસ્ત્ર, નીતિશાસ્ત્ર અને આધ્યાત્મિકતામાં ગહન આંતરદૃષ્ટિ આપે છે. ગુજરાતી અને અંગ્રેજી બંનેમાં પુરાણોના નામ (18 Puranas Name in Gujarati and English) અને મહત્વ જાણવાથી અમને સ્થાનિક અને વૈશ્વિક બંને સંદર્ભોમાં તેમની સુસંગતતાની પ્રશંસા કરવામાં મદદ મળે છે. આ શાસ્ત્રો માત્ર ધાર્મિક ઉપદેશો જ નથી આપતા પરંતુ પ્રામાણિક અને અર્થપૂર્ણ જીવન જીવવા માટે વ્યવહારુ શાણપણ પણ આપે છે.
સાથે સાથે ત્વરિત અપડેટ મેળવવા માટે અમારા સોશિયલ મીડિયા હેન્ડલ્સ Facebook, Instagram, Pinterest and Sharechat અને YouTube પર જરૂરથી ફોલો કરો.